Η Τουρκία είναι μια χώρα εσωτερικών αντιθέσεων, αντιφάσεων και διαιρέσεων – εθνοτικών, κοινωνικών και πολιτικών. Το εθνοτικό, η ισχυρή παρουσία Κούρδων που αποτελούν πλειοψηφία στις νοτιοανατολικές επαρχίες, συνιστά βραδυφλεγή βόμβα στα θεμέλια του τουρκικού κράτους.
Υπάρχει όμως και μια άλλη εσωτερική διαίρεση, λιγότερο γνωστή. Είναι θρησκευτική, αλλά καταλήγει να γίνεται πολιτισμική και κοινωνική: Περίπου 16 εκατομμύρια Τούρκοι – το 20% του συνολικού πληθυσμού της χώρας – είναι Αλεβίτες. Ανήκουν σε μία ισλαμική «αίρεση», που διαπνέεται από περισσότερο κοσμικές αντιλήψεις, δεν έχει τίποτα από τον ισλαμικό φονταμενταλισμό, είναι ανεκτικοί προς τον χριστιανισμό και τα άλλα θρησκευτικά δόγματα. Στις νότιες και νοτιοανατολικές περιοχές της Τουρκίας είναι πλειοψηφία.
Όπως και οι Σιίτες, οι Αλεβίτες τιμούν τον Αλί, ξάδελφο και γαμπρό του Μωάμεθ. Και όπως οι Σούφι, επικεντρώνονται στην πνευματικότητα. Οι διαφορές τους με τους άλλους Μουσουλμάνους της κύριας τάσης όσον αφορά τις τελετουργίες και τα έθιμα είναι τεράστιες.
Οι Αλεβίτες τείνουν να είναι φιλελεύθεροι και αριστεροί. Δεν προσεύχονται στα τζαμιά, δεν νηστεύουν κατά την διάρκεια του Ραμαζανιού και οι γυναίκες Αλεβίτισες σπάνια καλύπτουν τα μαλλιά τους, εκτός αν είναι στην αίθουσα προσευχής. Σύμφωνα με τον Cemil Boyraz, έναν ειδικό στον αλεβιτισμό, «οι Αλεβίτες ζουν για αυτήν την γη, όχι για τον παράδεισο και την κόλαση» και «έχουν ανθρωπιστικές αξίες. Σέβονται τη διαφορετικότητα, δέχονται την ισότητα των φύλων, διαπνέονται από κοσμικές θεολογικές αντιλήψεις».
Τέτοια κοσμικά έθιμα κάνουν τους Αλεβίτες έναν φυσικό στόχο για το σκληροπυρηνικό σουνιτικό Ισλάμ του ISIS. Η τουρκική αστυνομία έχει ήδη εξουδετερώσει δύο συνωμοσίες εναντίον Αλεβιτών στην Γκαζιαντέπ, μια πόλη στη νοτιοανατολική Τουρκία κοντά στα σύνορα με την Συρία. Πριν από 9 μήνες συνέλαβε Τούρκους μέλη του ISIS, που προετοίμαζαν βομβιστική επίθεση σε ένα cem evi, αλεβιτικό θρησκευτικό και πολιτιστικό κέντρο.
Λίγο αργότερα, τον Οκτώβριο, τρεις Τούρκοι αστυνομικοί σκοτώθηκαν όταν δύο βομβιστές αυτοκτονίας ανατινάχθηκαν κατά τη διάρκεια επιδρομής σε κρησφύγετο ισλαμιστών οι οποίοι σχεδίαζαν επίθεση εναντίον Αλεβιτών και Κούρδων.
Ο ISIS τους αντιμετωπίζει ως αλλόδοξους, «άπιστους» και αιρετικούς. Σκοπίμως μάλιστα τους συνδέει με τους Σύριους Αλαουίτες, την αίρεση του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ.
Οι διαδοχικές απόπειρες χτυπημάτων αποτελούν μια ένδειξη τόσο της επιθυμίας του ISIS να υποκινήσει τον περιφερειακό σεχταρισμό, όσο και της ανάγκης του να αντεπιτεθεί κατά της Τουρκίας για την εμπλοκή της στο Ιράκ και την Συρία. Η ιδέα είναι πιθανό να βάλει μια σφήνα μεταξύ της τουρκικής κυβέρνησης και των εθνοτικών και θρησκευτικών μειονοτήτων της χώρας.
Ένα τέτοιο ρήγμα υπάρχει ήδη. Οι Αλεβίτες πιστεύουν ότι διώκονται συνεχώς σε όλη την ιστορία τους, συμπεριλαμβανομένης της περιόδου των σύγχρονων τουρκικών κυβερνήσεων. Τείνουν να συντάσσονται με την κεμαλική εκκοσμίκευση και οι σχέσεις τους με το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), το οποίο διαπνέεται από ιδεολογία σουνιτικού λαϊκισμού.
Μέχρι τώρα η Τουρκία δεν έχει αναγνωρίσει τους Αλεβίτες ως θρησκευτική μειονότητα και δεν τους παραχώρησε τα δικαιώματα που δικαιούνται σύμφωνα με τις συνθήκες που έχει υπογράψει.
Το 2014, μετά από προσφυγή, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδίκασε την Τουρκία για τη μη αναγνώριση της θρησκευτικής μειονότητας και των δικαιωμάτων της.
Η εσωτερική αντιπαράθεση θα συνεχισθεί και το πρόβλημα με τους Αλεβίτες θα γίνεται εμφανέστερο, όσο το καθεστώς Ερντογάν θα προσπαθεί να «ομογενοποιήσει» την Τουρκία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου