του Αρχιμ. Κυρίλλου Κεφαλοπούλου
Εφημερίου Ι.Ν. Αγ. Μάρκου Ευγενικού Κάτω Πατησίων
Ο μεγάλος αυτός άγιος της Εκκλησίας μας δεν είναι ευρύτερα γνωστός, αν και κατά παράδοξο τρόπο είναι πολύ οικείος στους χριστιανούς, ιδίως την περίοδο της Μεγ. Τεσσαρακοστής που συνεχώς λέμε την ακόλουθη προσευχή:"Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου, πνεύμα αργίας, περιεργίας, φιλαρχίας και αργολογίας μη μοι δώς.
Πνεύμα δε σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, υπομονής και αγάπης χάρισέ μοι τω σω δούλω.
Ναι Κύριε Βασιλεύ, δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα, και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου·
ότι ευλογητός ει εις τους αιώνας των αιώνων.Αμήν".
Η πολύ γνωστή ευχή των ακολουθιών της Μεγ. Τεσσαρακοστής είναι του Αγίου Εφραίμ, κάτι που πολλοί χριστιανοί δεν γνωρίζουν. Για την ζωή και την δράση του διαθέτουμε λίγα ασφαλή στοιχεία. Ο Άγιος Εφραίμ, σύγχρονος του Μεγ. Βασιλείου και των άλλων μεγάλων Πατέρων του 4ου αι., γεννήθηκε από σύρους χριστιανούς περί το 306 μ.Χ. στην Νισίβη της Μεσοποταμίας. Αναπτύχθηκε πνευματικά στο περιβάλλον του επισκόπου Νισίβεως Ιακώβου, του ασκητικού αυτού ιεράρχου.
Ο Εφραίμ από νωρίς ανέλαβε ποιμαντική δράση στα πλαίσια της κατηχήσεως. Αφιερώθηκε στο ποιμαντικό και διδακτικό έργο της Εκκλησίας ζώντας παράλληλα ασκητική ζωή. Χειροτονήθηκε διάκονος και όταν αργότερα του προτάθηκε να γίνει επίσκοπος αυτός αρνήθηκε, προτιμώντας να παραμείνει απερίσπαστος στο διδακτικό του έργο, γενόμενος πρότυπο εναρέτου μορφωμένου χριστιανού, ποιμένος και ασκητού, αφιερωμένου στις αρετές της πτωχείας, παρθενίας, εγκρατείας, ταπεινοφροσύνης, αλλά και με πλούσιο διδακτικό και ποιμαντικό έργο. Όταν οι Πέρσες το 363 κατέλαβαν την Νισίβη, πολλοί χριστιανοί, μαζί και ο όσιος Εφραίμ, κατέφυγαν στην Έδεσσα της Συρίας. Εκεί ο Εφραίμ συνέχισε το έργο του, ιδρύοντας μάλιστα μία νέα κατηχητική και θεολογική σχολή.
Ο όσιος Εφραίμ αποτελεί δεσπόζουσα μορφή της συριακής Εκκλησίας, θεμελιωτής της συριακής εκκλησιαστικής γραμματείας, της ερμηνευτικής-εξηγητικής, προέβαλε τον ασκητικό βίο θεολογικά, πολέμησε τους αιρετικούς, τους ειδωλολάτρες και τους γνωστικούς, και ανεδείχθηκε ως ένας από τους μεγάλους χριστιανούς ποιητές, καθώς συνέθεσε πλήθος χριστιανικών ύμνων σε απλή στα συριακά, σε απλή και λαϊκή γλώσσα, κατανοητή από τους συμπατριώτες του. Ως χαρισματικός ποιμένας των συροφώνων χριστιανών και για την κατήχησή τους συνέγραψε κείμενα ερμηνευτικά και εποικοδομητικά, ποιητικά και διδακτικά, ύμνους και ψαλμούς. Έγραψε μεγάλο αριθμό έργων, ομιλίες και ύμνους. Αλλά και ως ασκητής ο Εφραίμ ασχολήθηκε με τον πνευματικό αγώνα του πιστού για τελείωση. Ο λόγος του είναι προτρεπτικός, διδακτικός και περιγραφικός των αρετών του πιστού, και χαρακτηρίζεται σε κάποια σημεία ως βαθιά νηπτικός και φιλοκαλικός. Με τα έργα του ο όσιος Εφραίμ προσκαλεί τους χριστιανούς σε άσκηση και πνευματικό αγώνα.
Από νωρίς τα έργα του εκτιμήθηκαν και άρχισαν οι μεταφράσεις τους από τα συριακά σε άλλες γλώσσες, ελληνικά, λατινικά, αρμενικά, κοπτικά, αιθιοπικά, σλαβικά, και προσφάτως και σε σύγχρονες ευρωπαϊκές γλώσσες (γαλλικά, ιταλικά, αγγλικά). Ιδιαιτέρως από τους ελληνοφώνους ορθοδόξους αγαπήθηκαν τα ασκητικά του κείμενα, που περιέχουν ωφέλιμα και πνευματικά κεφάλαια για την χριστιανική ζωή.
Κοιμήθηκε το 373. Για τον μεγάλο αυτόν ασκητή και όσιο της Εκκλησίας μας εγκωμιαστικούς λόγους συνέγραψαν οι Ιωάννης ο Χρυσόστομος και Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά την μνήμη του στις 28 Ιανουαρίου ενώ και η Δυτική Εκκλησία τον αναγνωρίζει και τον τιμά ως άγιο.
Ας εξετάσουμε λοιπόν μερικές πνευματικές συμβουλές του Αγίου Εφραίμ για την χριστιανική μας ζωή. Συνήθως οι άνθρωποι φροντίζουν περισσότερο για την διατροφή τους και την περιποίηση του σώματος και λιγότερο ή και καθόλου για την ψυχή. Ο Άγιος Εφραίμ μας συμβουλεύει για την αξία της πνευματικής τροφής της ψυχής: "όταν το σώμα πεινά και απαιτεί τροφή, ας σκεπτόμαστε ότι και η ψυχή έχει την ίδια ανάγκη. Όπως ακριβώς το σώμα, αν δεν λάβει τροφή, δεν μπορεί να ζήσει, έτσι και η ψυχή, αν δεν λάβει πνευματική σοφία, είναι νεκρή. Γι' αυτό έλεγε ο Κύριος ότι "ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει μόνον με άρτο (Ματθ 4,4). Εσύ, λοιπόν, ως καλός διαχειριστής, δώσε τα φαγητά της ψυχής στην ψυχή και τα φαγητά του σώματος στο σώμα. Μην αφήσεις την ψυχή να νεκρωθεί, αλλά να την θρέψεις με θεϊκά λόγια, με ψαλμούς και ύμνους και ωδές πνευματικές, με αναγνώσματα από την Αγία Γραφή, με νηστείες, με αγρυπνίες, με προσευχές, με δάκρυα, με την ελπίδα και την σκέψη των μελλοντικών αγαθών".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου